Asociación España América española – Amsterdam
Vrijdag, 12 mei 2023 - 20:00 h
Asociación España América española – Amsterdam
Gitaarconcert | Platero y yo
José Manuel Dapena, gitaar
Victoria Ávila Navarro, verteller
Huis De Pinto
St. Antoniesbreestraat 69
1011 HB Amsterdam
Netherlands
https://huisdepinto.nl
Organisatoren
Asociación España América española – Amsterdam & Air Classical
https://www.asociacioneae-amsterdam.nl & https://www.airclassical.com
https://www.manueldapena.com/index.php/home/calendar/amsterdam-2023
https://www.facebook.com/events/916166356200876
Tickets (Vanaf 10,00 € - 12,50 €)
https://www.eventbrite.nl/event/595614167007
Program
programa_dapena_12_mei_2023_huis_de_pinto.pdf
Media
https://www.espanje.nl/platero-y-yo-gitaarconcert-met-poezie (PDF)
https://huisdepinto.nl/programma/gitaarconcert-platero-y-yo (PDF)
https://www.santiago.nl/ultreia/ultreia-137-april-2023 (PDF)
I
Platero y Yo
Juan Ramón Jiménez (1881 - 1958)
Mario Castelnuovo-Tedesco (1895-1968)
Platero
Angelus
La primavera
Melancolía
Idilio de Noviembre
Golondrinas
La arrulladora
El canario vuela
II
Enrique Granados (1867–1916)
Danzas españolas Op. 37, DLR I:2
Andaluza
Oriental
Bolero (Arabesca)
Juan Durán (1960 - )
Fantasía galaica Op. 79
Alborada
Muiñeira
Canto de berce
Foliada
Alalá
Pandeirada
Videos:
Platero y Yo
https://www.youtube.com/watch?v=pHmBM85day4
Granados
https://www.youtube.com/watch?v=CjFOoKFUD2o
Fantasía galaica
https://www.youtube.com/watch?v=NAU7p6fjW9o
Nederland tour mei 2023
https://www.manueldapena.com/index.php/home/calendar
NL
Critici in de VS hebben José Manuel Dapena gekwalificeerd als: "... een getalenteerde gitarist en een artistiek voorstander van de Spaanse cultuur ..., een geweldige Spaanse meester van de gitaar ... een speler met ontroerende muzikaliteit ..., zonder twijfel dit Carnegie Hall-debuut was een succes.
"José Manuel maakte zijn debuut in Carnegie Hall in februari 2008 en trad meer recentelijk op tijdens gitaarfestivals in Columbia, Miami, Kiev, Madeira, Mexico, Sao Paulo, Bangkok, Kirov, Túnez, New Delhi, Moskou en Shanghai.
Onlangs nam hij twee CD's op: "Rincón mágico: Complete werken van Turina" en "Al pie de una guitarra: gitaarmuziek geïnspireerd op poëzie van Miguel Hernández".
Sinds hij voor het eerst klassieke gitaar begon te studeren, volgde hij lessen in Spanje bij David Russell, die een grote invloed had op zijn conceptie van het instrument en schreef: "Hij is een uitstekende speler met een sterke warme toon, behendige techniek en is in staat om magie te brengen in muzikale woorden."
ES
La crítica de Estados Unidos ha escrito estos titulares: "… un guitarrista de talento y un exponente artístico de la cultura española…", "… un concierto perfecto de musicalidad conmovedora…", "… un maestro de la guitarra española…", "sin duda, este debut en el Carnegie Hall fue un éxito".
En 2008 debutó en el Carnegie Hall de Nueva York y en los festivales de guitarra de Chicago, Columbia, Miami, Los Angeles, Indianapolis, Smolensk, Kiev, Moscú, Québec, Calcuta, Nueva Delhi, Rio de Janeiro, São Paulo, Mexico, Bangkok, Túnez, Tokyo, Shanghai y Wuhan.
Ha grabado dos discos: “Rincón mágico: Obra completa para guitarra de Joaquín Turina” y “Al pie de una guitarra: Música para guitarra inspirada en la poesía de Miguel Hernández”.
Desde los estudios elementales del instrumento ha recibido clases del guitarrista David Russell, quien ha influido de manera trascendental en su concepción de la guitarra y quien escribió, "… es un excelente intérprete, con un sonido redondo y fuerte, ágil técnica y capaz de crear magia con su fraseo musical."
ES
Platero
Platero es pequeño, peludo, suave; tan blando por fuera, que se diría todo de algodón, que no lleva huesos.
Sólo los espejos de azabache de sus ojos son duros cual dos escarabajos de cristal negro.
Lo dejo suelto, y se va al prado, y acaricia tibiamente con su hocico, rozándolas apenas, las florecillas rosas, celestes y gualdas ...
Lo llamo dulcemente: ¿Platero? y viene a mí con un trotecillo alegre que parece que se ríe en no sé qué cascabeleo ideal …
¡ Ángelus !
Mira, Platero, qué de rosas caen por todas partes: rosas azules, rosas blancas, sin color... Diríase que el cielo se deshace en rosas. Mira cómo se me llenan de rosas la frente, los hombros, las manos... ¿Qué haré yo con tantas rosas?
Parece, Platero, mientras suena el Angelus, que esta vida nuestra pierde su fuerza cotidiana, y que otra fuerza de adentro, más altiva, más constante y más pura, hace que todo, como en surtidores de gracia, suba a las estrellas, que se encienden ya entre las rosas... Más rosas... Tus ojos, que tú no ves, Platero, y que alzas mansamente al cielo, son dos bellas rosas.
La primavera
En mi duermevela matinal, me malhumora una endiablada chillería de chiquillos. Por fin, sin poder dormir más, me echo, desesperado, de la cama. Entonces, al mirar el campo por la ventana abierta, me doy cuenta de que los que alborotan son los pájaros.
Salgo al huerto y canto gracias al Dios del día azul. ¡Libre concierto de picos, fresco y sin fin! La golondrina riza, caprichosa, su gorjeo en el pozo; silba el mirlo sobre la naranja caída; de fuego, la oropéndola charla, de chaparro en chaparro; el chamariz ríe larga y menudamente en la cima del eucalipto, y, en el pino grande, los gorriones discuten desaforadamente.
Melancolía
Esta tarde he ido con los niños a visitar la sepultura de Platero, que está en el huerto de la Piña, al pie del pino redondo y paternal. En torno, abril había adornado la tierra húmeda de grandes lirios amarillos. Cantaban los chamarices allá arriba, en la cúpula verde, toda pintada de cenit azul, y su trino menudo, florido y reidor, se iba en el aire de oro de la tarde tibia, como un claro sueño de amor nuevo. Los niños, así que iban llegando, dejaban de gritar. Quietos y serios, sus ojos brillantes en mis ojos me llenaban de preguntas ansiosas. —¡Platero, amigo!—le dije yo a la tierra—; si, como pienso, estás ahora en un prado del cielo y llevas sobre tu lomo peludo a los ángeles adolescentes, ¿me habrás, quizá, olvidado? Platero, dime: ¿te acuerdas aún de mí?
Idilio de noviembre
Cuando, anochecido, vuelve Platero del campo con su blanca carga de ramas de pino para el horno, casi desaparece bajo la amplia verdura rendida. Su paso es menudo, unido, como el de la señorita del circo en el alambre, fino, juguetón... Parece que no anda. En punta las orejas, se diría un caracol debajo de su casa.
Una fría dulzura malva lo nimba todo. Y en el campo, que va ya a diciembre, la tierna humildad del burro cargado empieza, como el año pasado, a parecer divina ...
Las golondrinas
Están ya aquí, Platero, las golondrinas, y apenas se las oye, como otros años, cuando el primer día de llegar lo saludan y lo curiosean todo, charlando sin tregua en su rizado gorjeo.
No saben qué hacer. Vuelan mudas, desorientadas, como andan las hormigas cuando un niño les pisotea el camino. No se atreven a subir y bajar por la calle Nueva en insistente línea recta con aquel adornito al fin, ni a entrar en sus nidos de los pozos, ni a ponerse en los alambres del telégrafo, que el Norte hace zumbar, en su cuadro clásico de carteras, junto a los aisladores blancos... ¡Se van a morir de frío, Platero!
La arrulladora
La chiquilla del carbonero, bonita y sucia cual una moneda, bruñidos los negros ojos y reventando sangre los labios prietos entre la tizne, está a la puerta de la choza, sentada en una teja, durmiendo al hermanito.
Sentida y dulce, la carbonera canta:
Mi niiiño se va a dormiii
en graaasia de la Pajtoraaa...
Pausa. El viento en las copas...
...y pooor dormirse mi niñooo,
se duermeee la arruyadoraaa...
El viento... Platero, que anda, manso, entre los pinos quemados, se llega, poco a poco... Luego se echa en la tierra fosca y, a la larga copla de madre, se adormila, igual que un niño.
El canario vuela
Un día el canario verde, no sé cómo ni por qué, voló de su jaula. Era un canario viejo, recuerdo triste de una muerta, al que yo no había dado libertad por miedo de que se muriera de hambre o de frío, o de que se lo comieran los gatos.
Anduvo toda la mañana entre los granados del huerto, en el pino de la puerta, por las lilas. Los niños estuvieron, toda la mañana también, sentados en la galería, absortos en los breves vuelos del pajarillo amarillento.
NL
Platero
Platero is klein en heeft een dikke, zachte vacht; zo zacht dat je zou zeggen dat hij helemaal uit watten bestaat, dat hij binnenin geen botten heeft.
Alleen de gitzwarte spiegels van zijn ogen zijn hard als twee kevers van zwart kristal.
Ik laat hem los en hij loopt naar het veld, waar hij, zonder ze echt aan te raken, nonchalant met zijn snuit langs de roze, hemelsblauwe en donkergele bloemetjes strijkt ...
Ik roep hem zachtjes: "Platero?" en dan komt hij op een vrolijk drafje naar me toe gerend, waarbij het lijkt of hij lacht met ik weet niet wat voor een wonderschoon belgerinkel …
¡Ángelus!
Kijk toch eens, Platero, wat een rozen er naar beneden komen: blauwe, roze, witte, kleurloze rozen ... Je zou zeggen dat de hemel in rozen uiteenvalt. Kijk toch eens hoe mijn gezicht, mijn schouders, mijn handen helemaal onder de rozen komen te zitten ... Wat moet ik toch met zoveel rozen?
Het lijkt wel, Platero, terwijl de klokken het angelus luiden, alsof ons leven zijn alledaagse kracht verliest en dat een andere kracht van binnenuit, trotser, hardnekkiger en zuiverder, maakt dat alles als gracieuze fonteinen naar de sterren reikt, die al fonkelen tussen die rozen … En nog eens rozen … Jouw ogen, die jijzelf niet ziet, Platero, en die je zachtmoedig naar de hemel opslaat, zijn twee prachtige rozen.
De lente
Mijn ochtendsluimering wordt ruw verstoord door een duivels kindergegil. Omdat het me niet lukt opnieuw de slaap te vatten spring ik uiteindelijk wanhopig uit bed. Als ik dan door het open raam over het land kijk besef ik dat het de vogels zijn die zo'n herrie maken.
Ik loop de tuin en het gezang ter ere van de God van de blauwe hemel in. Een gratis vogelconcert, fris en eindeloos! De zwaluw laat zijn grillige trillers in de put weerklinken; de merel zingt terwijl hij op een afgevallen sinaasappel zit; vuurrood, van steeneik naar steeneik vliegend, kwebbelt de wielewaal erop los; de geelvink lacht bijna zonder ophouden in de top van een eucalyptus, en de mussen, in de hoge pijnboom, zitten uitzinnig te ruziën.
Melancholie
Vanavond ben ik met de kinderen het graf van Platero wezen bezoeken, dat in de tuin van la Piña ligt, aan de voet van die volle, vaderlijke pijnboom. Rondom had april de vochtige aarde versierd met grote gele lissen. De geelvinken zaten daarboven te zingen, in de groene koepel, waarover helemaal een weerschijn lag van het blauwe zenit, en hun fijne, schitterende en vrolijke trillers stegen op in de gouden lucht van de zoele avond, als een heldere droom van nieuwe liefde. Toen we eenmaal bij het graf waren gekomen hielden de kinderen op met schreeuwen. Stil en ernstig, hun glanzende ogen op de mijne gericht, overstelpten ze me met alle mogelijke vragen. —¡Platero, mijn vriend!— zei ik tegen de aarde, 'als jij, zoals ik denk, nu op een veld in de hemel loopt, met op je zachte rug jonge engelen, ben je me misschien allang vergeten. Platero, zeg me eens: herinner je je mij nog wel?
Novemberidylle
Wanneer Platero 's avonds van het land terugkeert met zijn slappe lading pijnboomtakken voor de oven, verdwijnt hij bijna onder die enorme berg afhangend groen. Zijn pasjes zijn klein, aaneengesloten, zoals die van de circusacrobate op het koord, fijn en speels ... Het lijkt alsof hij niet loopt. Zo met zijn oren recht overeind, zou je hem voor een slak houden onder zijn huis.
Een koude, mauve lieflijkheid legt rond alles haar aureool. En in het land, dat al naar december loopt, begint de frêle deemoed van de afgeladen ezel, net als en jaar geleden, iets goddelijks te krijgen ...
Zwaluwen
De zwaluwen, Platero, zijn er al en je hoort ze nauwelijks, zoals in andere jaren, wanneer ze als ze aankomen eerst alles begroeten en onderzoeken, terwijl ze onophoudelijk kwebbelen met hun overslaande gekweel.
Ze weten gewoon niet wat te doen. Ze vliegen stil rond, gedesoriënteerd, zoals mieren door elkaar heen rennen wanneer een kind hun route vertreedt. Ze wagen het niet de Calle Nueva op en neer te vliegen in een keurige rechte lijn met aan het einde zo'n fraaie krul, of hun nest in de putten in te gaan, of op de telefoondraden te gaan zitten, die de noordenwind doet zoemen, zoals altijd als een rij dossiermappen naast elkaar, vlakbij de witte isolatoren ... Ze zullen nog omkomen van de kou, Platero!
De wiegster
Het meisje van de kolenbrander, mooi en smettig als een munt, zit met glanzende zwarte ogen en de beroete lippen opgezwollen van het bloed naast de deur van de hut op een steen en wiegt haar broertje in slaap.
Droevig en lieflijk zingt het meisje:
Mijn kindje gaat slaaapen
door de gunst van de Maaaagd ...
Pauze. De wind in de kruinen ...
... En omdat mijn kindje slapen gaaaat,
valt ook de wiegster in slaaaap ...
De wind ... Platero, die mak tussen de verkoolde pijnbomen loopt, komt stapje voor stapje dichterbij ... Dan gaat hij op de donkere grond liggen en dommelt weg, als een kind, op het wiegelied dat voortgaat en voortgaat.
De kanarie ontsnapt
Op een dag, ik weet niet hoe of waarom, ontsnapte de groene kanarie uit zijn kooi. Het was een oude kanarie, een droevige herinnering aan een overleden vrouw; ik had hem niet los durven laten uit angst dat hij zou sterven van honger of kou, of dat de katten hem zouden opeten.
Die hele ochtend zat hij in de granaatappelbomen van de groentetuin, in de pijnboom naast het hek, in de seringen. Ook de hele ochtend zaten de kinderen op de veranda, helemaal in beslag genomen door het fladderen van dat vogeltje.